Meraklı Notlar Yazılar

Kaynakların Sınırlılığı ve Gürültünün Ekonomik Boyutu Ekonomi bilimi, kıt kaynaklarla sonsuz ihtiyaçları karşılamaya çalışırken yapılan tercihleri inceler. Ancak bu tercihler sadece üretim, tüketim ya da gelir dağılımı ile sınırlı değildir; çevresel etkiler de ekonomik kararların ayrılmaz bir parçasıdır. Gürültü kirliliği, genellikle görünmez bir maliyet olarak göz ardı edilse de, aslında ciddi bir “dışsallık” (externality) problemidir. Bir ekonomist için gürültü, piyasada fiyatlanmayan fakat toplum refahını azaltan bir unsurdur. Bu nedenle gürültü kirliliğinin nerelerde yoğunlaştığını anlamak, ekonomik sistemin kaynak kullanımını ve refah dengesini analiz etmek açısından kritik öneme sahiptir. Gürültü Kirliliğinin Ekonomik Coğrafyası 1. Sanayi Bölgeleri ve Üretim Merkezleri Sanayi bölgeleri, ekonomik…

Kapatmak Türkçe mi? | Bir Kelimenin Peşinde Felsefi Bir Macera Dil dediğimiz şey, aslında hayatın aynasıdır. Biz değiştikçe, dilimiz de değişir; yeni kavramlar, yeni kelimeler doğar, eskiler bazen tarih olur. İşte bugün, kulağa sıradan gelen ama içine daldıkça derinleşen bir kelimenin peşine düşüyoruz: “Kapatmak.” Türkçe mi? Türkçe de olsa ne kadar “bizden”? Belki de mesele sadece kelimenin kökeni değil, onu nasıl algıladığımızdır. Hadi gelin, bu kelimeyi farklı bakış açılarıyla masaya yatıralım. ☕️ — “Kapatmak” Kelimesinin Köklerine Yolculuk İlk adımı meraklı bir dil dedektifi gibi atalım. “Kapatmak” kelimesi Türkçe’nin öz malı gibi dursa da, aslında kökenine baktığımızda “kapamak” fiilinden türediğini görürüz.…

Kanunlar Nasıl Onaylanır? Geleceğin Toplumunu Şekillendiren Sürecin Derinliklerine Bir Yolculuk Samimi Bir Başlangıç: Geleceğin Yasalarını Birlikte Düşünmek Kanunlar yalnızca bugünün sorunlarını çözmek için değil, aynı zamanda geleceği inşa etmek için de var. Peki, birkaç yıl sonra ya da birkaç on yıl sonra bu süreç nasıl işleyecek? Hangi dinamikler, hangi teknolojiler ve hangi toplumsal beklentiler kanunların doğuşunu etkileyecek? Bu yazıda, birlikte beyin fırtınası yapar gibi düşünerek, “kanunlar nasıl onaylanır?” sorusunu yalnızca bugünün perspektifinden değil, geleceğin olasılıklarıyla da ele alacağız. Mevcut Süreç: Kanunların Onaylanma Mekanizması Bugün bildiğimiz şekliyle kanunların onaylanması oldukça sistematik bir süreçtir. Genellikle yürütme organı (örneğin hükümet) veya yasama üyeleri…

Bir Güneş Paneli Kaç Watt Üretir? Siyaset Biliminden Bir Güç Analizi “Güç” kavramı, ister bir devletin iktidar yapısında ister bir güneş panelinin enerji üretiminde olsun, aynı soruya çıkar: Ne kadar güç üretir, kim kontrol eder ve bu güç kimin yararınadır? Siyaset biliminin merceğinden bakıldığında, bir güneş panelinin watt değeri sadece teknik bir veri değildir; toplumsal düzenin, ideolojik tercihlerin ve ekonomik gücün somut bir göstergesidir. Enerji, İktidarın Yeni Yüzü Modern toplumlarda enerji, iktidarın ve bağımsızlığın temel aracıdır. Bir ülkenin enerji üretim kapasitesi, tıpkı bir hükümetin siyasal meşruiyeti gibi, onun içsel istikrarını belirler. Güneş paneli burada sadece bir mühendislik ürünü değil; devletlerin,…

Yapıca Cümleler Ne Demek? Geçmişin İzinde, Bugünün Dilinde Geçmişi Anlamaya ve Günümüzle Bağ Kurmaya Çalışan Bir Tarihçinin Girişi Geçmişin izlerini sürmek, sadece tarihi olayları öğrenmek değil, aynı zamanda bu olayların günümüzde nasıl şekillendiğini ve etkilerini nasıl hissettirdiğini anlamaktır. Bir tarihçi olarak, geçmişin derinliklerine indiğimizde, her şeyin bir yapısı, bir düzeni ve bir bağlantısı olduğunu görürüz. Bu bağlamda dil, toplumların düşünsel yapılarının bir yansıması olarak ortaya çıkar. Toplumlar zaman içinde dönüşürken, dil de bu dönüşümün bir parçası olur. Peki, dildeki yapılar, özellikle de yapıca cümleler, bize nasıl bir anlam dünyası sunar? Geçmişte toplumsal yapıların nasıl şekillendiğini anlamamıza nasıl yardımcı olabilir? Bugün,…

Kan Bağı Olmayan Kardeşler Evlenebilir mi? Geleceğin Toplumu Bu Soruyu Yeniden Yazabilir! İnsanoğlunun en büyük meraklarından biri, gelecekte “normal” dediğimiz şeylerin nasıl değişeceği. Bugün kulağa tuhaf gelen fikirler, yarının sıradan gerçekleri olabilir. “Kan bağı olmayan kardeşler evlenebilir mi?” sorusu da tam olarak bu tartışmanın merkezinde duruyor. Bu sadece bir hukuk veya din meselesi değil; toplumsal algının, etik anlayışının ve hatta insan ilişkilerinin geleceğini sorgulayan kocaman bir soru işareti. Hadi gelin, bu meseleyi bir beyin fırtınası gibi ele alalım. Erkeklerin Analitik Gözüyle: Mantık mı, Norm mu? Erkekler genellikle meseleye daha stratejik ve kural odaklı yaklaşır. Onlara göre, eğer iki insanın arasında…

Kamu Denetçiliği Ne İş Yapar? Adalet, Eşitlik ve İnsan Onurunun İzinde Toplumsal adalet, eşitlik ve çeşitlilik… Bunlar sadece kavramlar değil, hepimizin hayatına dokunan, insanca yaşamanın temel taşları. İşte ben de bu değerleri önemseyen biri olarak, “Kamu Denetçiliği ne iş yapar?” sorusuna bu gözle bakmak istedim. Çünkü bu kurum, sadece şikâyetleri inceleyen bir yapı değil; aslında adaletle insan arasındaki köprüdür. Kamu Denetçiliği Kurumu Nedir? Kamu Denetçiliği Kurumu (KDK), halk arasında “Ombudsmanlık” olarak bilinir. Devletin yaptığı işlemlerden zarar gören vatandaşların, tarafsız bir merciye başvurabilmesini sağlar. Yani bir anlamda, devletin “vicdanı”dır. Bilimsel olarak ifade etmek gerekirse; KDK, idarenin eylem ve işlemlerini insan hakları,…

RFID Anahtarlık Nedir? Teknolojinin Ontolojik Yankısı Felsefe daima insanın varlıkla, bilgiyle ve değerle kurduğu ilişkiyi anlamaya çalışmıştır. Bu anlamda, bir RFID anahtarlık basit bir nesne değildir; modern insanın teknolojiyle kurduğu yeni ontolojik bağın sessiz bir tanığıdır. Bir kapıyı açarken, bir sistemi çalıştırırken ya da bir kimliği doğrularken, aslında insanın “var olmak” biçimini de dönüştüren bir araçtır. Burada sorulması gereken soru şudur: Bir anahtarlık ne zaman bir kimliğe dönüşür? Epistemolojik Perspektif: Bilginin Anahtarı mı, Anahtarın Bilgisi mi? Bir RFID anahtarlık (Radio Frequency Identification), elektromanyetik dalgalar aracılığıyla veri aktarımı yapan küçük bir teknolojidir. Genellikle kimlik doğrulama, erişim kontrolü ve izleme sistemlerinde kullanılır.…

Platon’a Göre Fenomen Nedir? Edebiyatın Işığında Görünenin ve Gerçeğin Dansı Giriş: Kelimelerin Büyüsü ve Görünenin Ardındaki Gerçek Kelimelerin insan ruhuna işleyen gizli bir büyüsü vardır. Onlar, görünmeyeni görünür kılar, sessizliği sese dönüştürür, varoluşun en derin katmanlarını açığa çıkarır. Bir edebiyatçı için kelimeler, yalnızca anlatım araçları değil; aynı zamanda hakikatin peşinde birer rehberdir. İşte tam bu noktada, Platon’un “fenomen” anlayışı edebiyatla derin bir paralellik taşır. Çünkü hem filozof hem yazar, görünene değil, görünüşün ardındaki “öz”e ulaşmaya çalışır. Edebiyat, tıpkı Platon’un felsefesi gibi, “görüngü”nün ötesini arayan bir sanattır. Fenomen Nedir? Platon’un Gölge Felsefesi Platon’a göre fenomen (phainomenon), yani “görünüş”, hakikatin yalnızca yansımasıdır.…

Madalyonun Ters Tarafı Ne Anlama Gelir? Felsefi Bir Bakış Bir filozof için gerçek hiçbir zaman tek yönlü değildir. Her düşünce, her eylem, hatta her insan bile bir madalyon gibidir — parlak bir yüzü ve gölgede kalan bir tarafı vardır. “Madalyonun ters tarafı” ifadesi, yalnızca bir deyim değil, aynı zamanda varoluşun çok katmanlı doğasına yapılan derin bir göndermedir. İnsan zihni, gördüğünü anlamakla yetinmez; görünmeyeni de anlamlandırmak ister. İşte bu çaba, felsefenin özüdür. Etik Açıdan Madalyonun Ters Tarafı: İyilik ve Kötülüğün Kesişimi Etik, insan davranışlarının değerini sorgularken madalyonun iki yüzüyle uğraşır: iyi ve kötü. Bir eylem dışarıdan “iyi” görünebilir, ancak niyet ya…